Σύμφωνα με το Σύνταγμά μας, "Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας". Η διατύπωση αυτή έχει ερμηνευθεί από πολλά Δικαστήρια και Ανεξάρτητες Αρχές αλλά και νομομαθείς και άλλους συγγραφείς με πολλούς και διαφόρους τρόπους - η επίκληση της ίδιας αυτής αρχής οδηγεί σε εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους συμπεράσματα.
Εκ πρώτης όψεως η διάταξη αυτή είναι απολύτως φιλελεύθερη. Σεβασμός και προστασία της αξίας του ανθρώπου (από μέρους της Πολιτείας) σημαίνει, κατ' αρχήν, τις λιγότερες δυνατές επεμβάσεις της Πολιτείας στη ζωή του. Τι άλλο θα μπορούσε να σημαίνει σεβασμός, παρά εμπιστοσύνη στις προσωπικές επιλογές του καθενός, αποδοχή τους (στο βαθμό που δεν επηρεάζουν άμεσα άλλους);
Υπάρχει όμως και ο αντίλογος: επισημαίνεται, εν πρώτοις, ότι η διάταξη αναφέρει την αξία του "ανθρώπου" και όχι του "ατόμου". Η ίδια άποψη υποστηρίζει ότι η αξία του ανθρώπου συγκρούεται με την αξία του ατόμου, συνεπώς είναι καθήκον, υποχρέωση της Πολιτείας να επεμβαίνει στις ατομικές συναλλαγές (υπό την ευρύτερη δυνατή έννοια) και να διορθώνει καταστάσεις, οι οποίες θίγουν την αξία του ανθρώπου. Στις περιπτώσεις αυτές η επέμβαση της Πολιτείας μπορεί να είναι ακόμη και αντίθετη με τη βούληση του ατόμου - θεωρείται ότι σε τέτοιες καταστάσεις η βούληση του ατόμου να κάνει κάτι που θίγει την ίδια του την αξιοπρέπεια προήλθε από ανάγκες (συνήθως οικονομικές) και δεν διαμορφώθηκε ελεύθερα - ή απλώς ότι δεν μας ενδιαφέρει τι κάνει ο άλλος και γιατί το κάνει, πρέπει να πάψει να το κάνει, επειδή θίγει την ανθρώπινη αξία.
Με ένα τέτοιο σκεπτικό η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έκρινε ότι η προστασία της ανθρώπινης αξίας, ως υποχρέωση της Πολιτείας, είναι υπέρτερη της βούλησης των παικτών που συμμετείχαν στο "Big Brother" (οι οποίοι, πάνω - κάτω, δεν καταλαβαίνουν τι τους γίνεται).
Κάποιοι άλλοι χρησιμοποιούν την αρχή αυτή για να δικαιολογήσουν το σύνθημα "οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη" και τη συναφή επιβολή περιορισμών εις βάρος της οικονομικής ελευθερίας, η οποία αναγκαίως (κατ' αυτούς) συγκρούεται με την ανθρώπινη αξία.
Ας ξεκινήσουμε ένα σχετικό διάλογο - ποια από τις παραπάνω θέσεις σας φαίνεται ότι πλησιάζει πιο κοντά στην πραγμάτωση της "ανθρώπινης αξίας"; Πιστεύετε ότι μπορεί να ορισθεί η ανθρώπινη αξία με κάποιον τρόπο; Ή ότι η υπεροχή του ατόμου συγκρούεται με την παραπάνω αρχή;
The Mini-Biographies in Roberto Caro's The Power Broker
-
Robert Caro's seminal biography of Robert Moses, titled "The Power Broker",
spans many decades and covers New York City's political life for most of
the 20...
7 years ago
3 comments:
Στην πράξη, η Πολιτεία είναι πολύ καλή στο να προστατεύει την αξία του ανθρώπου εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες η αξία του ανθρώπου απειλείται από την ίδια την Πολιτεία, δηλαδή σχεδόν όλες τις περιπτώσεις.
Έτσι η Πολιτεία, η οποία έχει "a mind of its own", λές και δεν υπάρχει χάριν των ατόμων, αλλά τα άτομα υπάρχουν χάριν αυτής, δεν θα διστάσει να βάλει μπροστά τους παίκτες του "Μεγάλου Αδελφού" για να παραδειγματίσει τους υπόλοιπους πολίτες για το τι μπορεί να πάθουν αν δεν υπάρχει η Πολιτεία να σέβεται και να προστατεύει την αξία τους.
Παρομοίως, στην οικονομία, η Πολιτεία κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου τα άτομα να είναι ελεύθερα να κάνουν ό,τι τους καπνίσει, αρκεί φυσικά αυτό που θα κάνουν να μην έχει καμία οικονομική συνέπεια. Επειδή όμως ό,τι και να κάνει το άτομο θα έχει οικονομικές συνέπειες (αυτό που αλλάζει από την Κούβα στη Δανία είναι το πόσο θέλει η Πολιτεία να τραβήξει το σχοινί) και πάλι περιορίζεται η ελευθερία των ατόμων "για το καλό τους".
Μήπως η Πολιτεία πρέπει να αφήσει τον Μεγάλο Αδελφό και την οικονομία, και να ασχοληθεί λίγο με το πως θα σέβεται και θα προστατεύει την αξία του ανθρώπου όταν αυτό χρειάζεται πραγματικά;
Υπέρ της πρώτης ερμηνείας, δίχως καμία αμφιβολία. (Γιατί είμαι σχεδόν βέβαιος ότι αυτή η διάκριση του τάχα δεξιού "ατόμου" από τον τάχα αριστερό "άνθρωπο" μόνο στα καθ' ημάς ευδοκιμεί;)
Το "άτομο" είναι κερδοσκόπος, εγωιστής, συμφεροντολόγος, ακαλλιέργητος, υλιστής - αντιθέτως ο "άνθρωπος" είναι ευαίσθητος, αδύνατος, σε κάθε περίπτωση πρόθυμος να υπερισχύει το κοινωνικό συμφέρον σε σχέση με το (μπλιαχ!) ατομικό του. Και η "Πολιτεία" είναι η ανώτατη εγγύηση ορθότητας, παντογνώστις και δικαιοτάτη, οπωσδήποτε πιο δίκαιη από αυτό το συνονθύλευμα εγωιστικών υποκειμένων/ "ατόμων" που ονομάζεται (διπλή έκφραση αηδίας: μπλιαχ, μπλιαχ!) ... (δεν τολμώ να το γράψω) "αγορά". Οι δε λειτουργοί της (εκτός από πάνσοφοι, κ.λπ.) δεν έχουν, ως εκ του αξιώματός τους, τη δυνατότητα να φέρονται ως "άτομα".
Ελπίζω να προχωρήσει η συζήτηση. Από την πλευρά μου ήδη σκέφτομαι να ετοιμάσω δύο σχετικά posts τις επόμενες ημέρες: να αναλύσω λίγο παραπάνω κατά πόσο (δεν) νομιμοποιείται η Πολιτεία να φροντίζει για την προστασία των "ανθρώπων" από τα "άτομα" (και από τους εαυτούς τους) και πώς η πολυσχιδής παρουσία της έχει καταστρέψει τις δομές της γνήσιας και μη επιβεβλημένης κοινωνικής αλληλεγγύης.
Post a Comment