Thursday, August 23, 2007

Ο Γιώργος Αυτιάς, οι τρίτεκνοι και η διαμόρφωση της πολιτικής κατά την πρωινή τηλεοπτική ζώνη

Οι εξαγγελίες της κυβέρνησης, οι οποίες έλαβαν τη μορφή κατατεθειμένων νομοσχεδίων στη Βουλή που διαλύθηκε πρόωρα, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: μοιράζουν χρήμα. Πολύ χρήμα. Χρήμα που προέρχεται από το δημόσιο ταμείο, το οποίο πηγαίνει σε κατηγορίες ανθρώπων, οι οποίοι το "δικαιούνται" (εξαιρώ την έναρξη μεταβίβασης έστω και μέρους της συντάξεως δημοσίου υπαλλήλου που πέθανε στη σύζυγό του, όταν και η ίδια είναι συνταξιούχος του Δημοσίου - πρόκειται για μεγάλη αδικία, η οποία κάπως επανορθώνεται).

Γιατί το "δικαιούνται" όμως; Κανείς δεν το εξετάζει αυτό. Στην περίπτωση των συντάξεων του δημοσίου που μόλις ανέφερα, το δικαιούνται οι οικογένειες, από τις οποίες γινόταν διπλές κρατήσεις για σύνταξη, αλλά κατέληγαν μόνο με μια σύνταξη. Οι υπόλοιποι; Από πού κι ως πού κάποιος, ο οποίος αποφασίζει να κάνει τρίτο παιδί (και το ίδιο ισχύει και για το τέταρτο κ.λπ.) να δικαιούται παροχές από το κράτος; Οι παρουσιαστές, όπως ο κ. Αυτιάς ή ο κ. Παπαδάκης, κόπτονται για την αδικία που υφίστανται οι "χαμηλοσυνταξιούχοι" - δεν μνημονεύουν, όμως, ότι οι άνθρωποι αυτοί κατέβαλαν ελάχιστες εισφορές στο ασφαλιστικό σύστημα. Επίσης κόπτονται για τη διατήρηση του δικαιώματος γυναικών που έχουν ανήλικα τέκνα να βγαίνουν στη σύνταξη από τα 50 τους - και να λαμβάνουν πλήρη σύνταξη! (με δικαστικές αποφάσεις, ήδη από το 1993, και οι άνδρες δικαιούνται να ζητήσουν το ίδιο) - δηλαδή να δίνει κάποιος εισφορές για 20 χρόνια και να λαμβάνει σύνταξη, η οποία να μπορεί να μεταβιβάζεται και σε επόμενες γενεές, και να διαρκεί συνολικά 50 χρόνια. Το "δικαιούνται", σύμφωνα με τους παρουσιαστές των πρωινών εκπομπών (αρωγός των οποίων είναι και ο Επίκουρος Καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο - και όχι Καθηγητής Εργατικού Δικαίου σε κάποια Νομική Σχολή - κ. Αλέξιος Μητρόπουλος, νομικός σύμβουλος της ΓΣΕΕ και τέως μέλος του ΔΗΚΚΙ). Όπως και δικαιούνται να βγαίνουν στη σύνταξη όσοι κλείνουν τα 50 σε νομούς με υψηλή ανεργία!

Προσοχή - δεν εννοώ ότι πρέπει να καταργηθεί η έννοια του κράτους ως διχτυού ασφαλείας, το οποίο να ενισχύει όσους, για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή τους, δεν είναι εις θέσιν να εργασθούν ή να παραγάγουν πλούτο. Αλλά δεν μπορεί να λειτουργήσει μια κοινωνία, όταν κάποια μέλη της ζουν εις βάρος των άλλων, όταν εκμεταλλεύονται τις ψηφοθηρικές ευαισθησίες ενός κόμματος εξουσίας και επιτυγχάνουν να λαμβάνουν επιμίσθια της αδιαφορίας που έδειχναν στο παρελθόν. Πείτε σε έναν επαγγελματία, που δίνει 500 και πλέον ευρώ το δίμηνο στο ΤΕΒΕ (και που, αν έχει οικονομική στενότητα και δεν μπορεί να καλύψει τις εισφορές του, πάει και φυλακή), ότι θα παίρνει σύνταξη λίγο ανώτερη από κάποιον που δεν έδινε καμμία εισφορά ή που εργάσθηκε πολύ λιγότερα χρόνια από τον ίδιο. Υπάρχει κανείς που να θεωρεί ως έκφραση της κοινωνικής αλληλεγγύης μέτρα, τα οποία δρουν ως αντικίνητρο στην εργασία, την παραγωγικότητα, τη συμμετοχή στην οικονομική δραστηριότητα; Ακόμη και κάποιος που θεωρεί τον εαυτό του σοσιαλιστή μπορεί να αποδέχεται ότι το κοινό καλό εξυπηρετείται καλύτερα όταν συμπεριφέρονται το ίδιο σε κάποιον που εργάζεται και σε κάποιον που αδιαφορεί; Το κοινό καλό εμπεριέχει την εξασφάλιση και των αδιαφόρων; Ή η ανάγκη για κοινωνική συνοχή μεταφράζεται σε αναδιανομή των εισφορών αυτών που εργάζονται, μέσω των συντάξεων, και σ' αυτούς που δεν εργάσθηκαν το ίδιο;

Κι όμως, αυτό είναι το αίτημα που προβάλλεται από τις πρωινές εκπομπές. Αν κάποιος "δικαιούται" μια παροχή, κατά τις εκπομπές αυτές, δεν εξαρτάται από την προτέρα συμπεριφορά του και τη συνεισφορά του στην οργανωμένη κοινωνία, από την οποία προσδοκά τις παροχές αυτές, αλλά από το πόσο πειστικά μπορεί να παραστήσει τον αναξιοπαθούντα.

Το παρόν κείμενο ας θεωρηθεί κείμενο γκρίνιας (και μάλιστα "ατάκτως ερριμένης") κι ας με συγχωρούν οι αναγνώστες. Όσο προχωρούμε προς τις εκλογές, θα συζητούμε στην ιστοσελίδα αυτή θετικά τι μέτρα μπορεί να λάβει το κράτος, προς ποια κατεύθυνση πρέπει να είναι αυτά, πώς θα μπορεί να εξασφαλίζει κατά το μέγιστο δυνατό βαθμό ότι οι παροχές του αξιοποιούνται από αυτούς, προς τους οποίους απευθύνονται, αλλά κυρίως για τους τομείς, από τους οποίους το κράτος πρέπει να απεμπλακεί - γιατί μόνον έτσι θα μπορέσει να απελευθερώσει υγιείς δημιουργικές δυνάμεις που υπάρχουν, και μάλιστα όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς: στην εκπαίδευση, στην τέχνη, την τεχνολογία κ.λπ.

4 comments:

Παπουτσάκης said...

πολύ καλό αυτό το άρθρο.
συμφωνώ απόλυτα.
θα το αναδημοσιεύσω σε λίγες μέρες.

Στέλιος Καλτσούνης said...

χμμμ...τρελένομαι να διαφωνώ με σύμμαχο. Γίνονται συζητήσεις εξαιρετικά υψηλού επιπέδου. Να που διαφωνώ: Πιστεύω οτι όχι απλώς θα πρέπει να επιδοτείται το τρίτο παιδί αλλά θα πρέπει το κράτος να αναλαμβάνει το κόστος ανατροφής όλων των παιδιών...(σε κούφανα ολίγον ε?). Να γιατί: Ιστορικά, όταν δεν υπήρχαν συστήματα συντάξεων ό κόσμος έλεγε "κάνε παιδιά να έχεις καλά γεράματα". Αυτό με την έννοια οτι κάποιος θα σε ταΐζει όταν θα είσαι ανήμπορος. Αυτό με την έλευση της έννοιας της σύνταξης άλλαξε. Τώρα ο άνθρωπος δεν υπολογίζει στα παιδιά του αλλά στην σύνταξη. Γι΄αυτό και η μεγάλη υπογεννητικότητα, γι΄αυτό και ο μεγάλος ντόρος για τις συντάξεις. Αλλά ποιοί θα παράγουν αύριο και θα εξασφαλίζουν την πληρωμή αυτών των συντάξεων? Τα σημερινά παιδιά. Και γιατί άραγε να πληρώνουν με τη δουλειά τους τις συντάξεις και άλλων εκτός των γονιών τους? Ένα πιθανό αντεπιχείρημα είναι πως αν διορθωνόταν το σημερινό ελλεϊνό σύστημα "μάζεψε εισφορές"-"δώσε τις συντάξεις" με το κεφαλαιοποιητικό τότε δεν θα πληρωναν τα παιδιά αλλά οι τόκοι και τα μερίσματα των επενδεδυμένων κεφαλαίων. Αλλά τα λεφτά μόνα τους δεν "γεννάνε" λεφτά. Κάποιος πρέπει να τα δουλέψει! Αν δεν υπάρχουν σήμερα πολλά παιδιά δεν θα υπάρχουν αύριο πολλοί επιχειρηματίες και εργαζόμενοι να τα δουλέψουν και να μας δώσουν τόκους και μερίσματα! Οι τόκοι θα πέσουν στο μηδέν και τα μερίσματα επίσης. Και τότε με τί τόκους και αποδόσεις θα δοθούν οι συντάξεις?

Averell said...

@ Στέλιος

Καθόλου δεν με κουφάνατε - τα βασικά επιχειρήματα που στηρίζουν μια πολιτική "οικογενειακού προγραμματισμού" αντίστροφη, δηλαδή προτροπής της πολυτεκνίας, είναι η ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων από περισσότερους κληρωτούς και η συντήρηση του ασφαλιστικού συστήματος. Το πρώτο σκέλος του επιχειρήματος, αν λάβουμε υπ' όψει τη διαφορετική δομή των σημερινών στρατευμάτων (που βασίζεται στην ποιότητα των εκπαιδευμένων στελεχών, το χειρισμό οπλικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας και την ευελιξία), σε συνδυασμό και με το αίτημα που προβάλλουμε ως κόμμα για αποκλειστικά επαγγελματικό στρατό, δεν μπορούμε να το αποδεχθούμε.

Το δεύτερο, όπως το αναπτύξατε, είναι πολύ πιο σοβαρό. Πολύ σωστά επισημάνατε ότι τα παιδιά, στο παρελθόν, ανελάμβαναν τη γηροκόμηση των γονέων τους - δηλαδή κανονική επίδειξη αλληλεγγύης των γενεών. Μόνο που, στις περιπτώσεις εκείνες, τα παιδιά δεν ανελάμβαναν υποχρεώσεις απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, μόνον απέναντι στους γονείς τους - ως αποτέλεσμα, όμως, ένα πολύ σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, η διαβίωση όσων δεν μπορούσαν να εργάζονται λόγω ηλικίας, είχε πρακτικά λυθεί όχι με επιβολή συμπεριφοράς άνωθεν, αλλά με την αυθόρμητη δράση των ίδιων των κοινωνών. Οι συντάξεις, μάλιστα, είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα, όπου η κρατική παρέμβαση χαλάρωσε τις κοινωνικές δομές και τις οικογενειακές σχέσεις.

Φοβάμαι, όμως, ότι έχετε μια παρανόηση ως προς τη λειτουργία του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, όπως την προτείνει η Φιλελεύθερη Συμμαχία. Στους Φιλελεύθερους Daltons ξεκινήσαμε μια συζήτηση για το ασφαλιστικό, παρουσιάζοντας τα αδιέξοδα του σημερινού συστήματος, με σκοπό να καταλήξουμε στην πρόταση της Φιλελεύθερης Συμμαχίας για κεφαλαιοποιητικό σύστημα - εκεί θα πούμε και περισσότερα και αναλυτικότερα (λόγω των πυρκαϊών αποφασίσαμε, με τα αδέλφια μου, να μη συνεχίσουμε τη συζήτηση για το ασφαλιστικό για μια-δυο μέρες). Προκαταρκτικά να σου πω ότι στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα οι εισφορές κάθε ασφαλισμένου συγκεντρώνονται σε ατομικό λογαριασμό, επενδύονται και καταλήγουν να σχηματίζουν ένα κεφάλαιο, από το οποίο θα προέλθει η σύνταξή του. Δηλαδή η σύνταξη κάποιου στο ασφαλιστικό σύστημα προέρχεται αποκλειστικά και μόνο από τις δικές του εισφορές και τις αποδόσεις τους, όχι από τις εισφορές άλλων. Επομένως, δεν επηρεάζεται από τον αριθμό των ασφαλισμένων είτε όταν ξεκινά να ασφαλίζεται, είτει όταν ξεκινά να λαμβάνει τη σύνταξή του.

Πέρα από αυτό, η επιδότηση τέκνων μπορεί να έχει και παρενέργειες, ιδίως δε να λειτουργεί ως αντικίνητρο για εργασία (ιδίως της γυναίκας) - εάν το επίδομα είναι υψηλό, οι οικογένειες, αντί να εργάζονται, θα κάνουν παιδιά και θα εισπράττουν επιδόματα. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στη Γερμανία, όπως έχω ακούσει, με μέλη της τουρκικής κοινότητας εκεί (αν κάνω λάθος, παρακαλώ διορθώστε με!). Αλλά και, προσωπικά, νοιώθω λίγο άβολα στη σκέψη να έρχεται η Πολιτεία και να έχει λόγο (άμεσο ή έμμεσο) στο πόσα παιδιά θα κάνω. Ίσως αξίζει τον κόπο να αφιερώσω, με τ' αδέλφια μου, σχετική ανάρτηση για το "δημογραφικό" πρόβλημα, για να συζητήσουμε το θέμα αναλυτικά εκεί.

Μακάρι, πάντως, οι συζητήσεις να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες σας και ευχαριστούμε πάρα πολύ και για τη δική σας συμβολή στο επίπεδό τους.

Averell said...

(συμπλήρωμα)

Αν αναφέρεσθε στην οικονομική δραστηριότητα, η οποία στο σύνολό της ενδεχομένως να παρουσιάσει πτώση, λόγω της μείωσης του πληθυσμού, νομίζω ότι παραβλέπετε δύο πράγματα: 1. ότι η πρόοδος της τεχνολογίας επιφέρει σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας, η οποία καλύπτει την πτώση από τη μείωση του πληθυσμού στην Ελλάδα και 2. ότι τόκοι, μερίσματα, αποδόσεις κ.λπ. αναζητούνται και εκτός Ελλάδος, σε όλο τον κόσμο, του οποίου ο πληθυσμός έχει σαφώς αυξητική τάση.